تجلّی امثال قرآنی درمنظومه های فارسی

نویسندگان

علی رفیعی جیردهی

هیئت علمی دانشگاه گیلان

چکیده

امثال و حِکَم در هر زبانی چه از نظر معنی شناسی چه از نظر واژه شناسی از اهمیّت خاصّی برخوردار بوده و هست. امثال قرآنی نیز که سراسر آمیخته با حکمت است، از دیرباز مورد توجّه پژوهشگران علوم قرآنی قرار گرفته است. این توجّه از قرون اوّلیّه ی اسلامی تا زمان حاضر روز به روز رو به فزونی بوده است. توجّه به امثال قرآنی چنان مورد نظر بوده است که علاوه بر کوشش های پراکنده در کُتُب مختلف دینی و ادبی، بیش از شانزده اثر مستقل در این موضوع به رشته ی تحریر درآمده است. در ادب فارسی نیز اشعار بسیاری می توان یافت که به عنوان مَثَل زبانزد است و با تعمّق در این امثال می توان به تأثیرپذیری سرایندگان آن از امثال قرآنی پی برد. این تأثیرپذیری ممکن است با برداشت مستقیم از الفاظ مبارک قرآن صورت گرفته باشد یا با الهام از آیات شریفه ی قرآن. در این مقاله کوشش شده تا آیاتی را که به عنوان مَثَل معروف شده اند، شناسایی و تأثیر آنها بر شعر فارسی بررسی گردد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تجلّی امثال قرآنی درمنظومه‌های فارسی

امثال و حِکَم در هر زبانی چه از نظر معنی‌شناسی چه از نظر واژه‌شناسی از اهمیّت خاصّی برخوردار بوده و هست. امثال قرآنی نیز که سراسر آمیخته با حکمت است، از دیرباز مورد توجّه پژوهشگران علوم قرآنی قرار گرفته است. این توجّه از قرون اوّلیّه‌ی اسلامی تا زمان حاضر روز به روز رو به فزونی بوده است. توجّه به امثال قرآنی چنان مورد نظر بوده است که علاوه ‌بر کوشش‌های پراکنده در کُتُب مختلف دینی و ادبی، بیش از شانزده اثر...

متن کامل

بازتاب آموزه های تعلیمی امثال قرآنی در تاریخ جهانگشای جوینی

آثار ادبای فارسی از دیرباز عرصه­ای برای عرضۀ ادبیات تعلیمی بوده است چنان که غالب آنان از انواع امثال و حکم در جهت غنای حکمی و اخلاقی شعر و سخن خود بهره­ها برده­اند. چرا که امثال، عصارۀ حکمت­های ملل و چکیدۀ حکایات نحل می­باشد و راه نویسنده را در نیل به مقصود کوتاه­تر و جذاب­تر می­نماید. از سوی دیگر، ادب فارسی همواره با کلام الهی عجین بوده است و نویسندگان با اقتباس و تضمین آیات الهی و امثال قرآنی...

متن کامل

پژوهشی در وجوه بیانی امثال قرآنی

امثال و حکم در هر ملّت و زبانی نشانۀ غنای فرهنگی آن هاست و عبارتند از جملاتی حکیمانه، ساده و پرمحتوا که مردم، آن ها را در محاورات خود به کار می برند . می توان گفت امثال، خلاصه ای از تجارب و افکار بعضی مردم و یا حکماست که تأثیراتی بس شگرف در اذهان بشر به جای می گذارند. قرآن کریم نیز که برای هدایت و ارشاد انسان ها نازل شده، به قصد تقریب امور ذهنی و غیبی و عقلی به اذهان مردم، از امثال بهره برد...

متن کامل

تجلی خدای گفتگو در کاربرد قرآنی «قُل»

گونه‌ای از خطاب قرآن، خطاب با قل است که 332 بار آمده است. چنین خطابی ساختار شش‌بخشی دارد و از حیث پیام قل، فراپیام و مخاطب آن گوناگون است. کاربرد قل در آیات مکی بیش از آیات مدنی است. تناسب بین پیام و مخاطب آن و رصد کردن فراپیام و نیز جستجو از سرّ کاربرد قرآنی قل مسایل تحقیق حاضر است. خطاب قل، بر حسب مخاطب آن پیام، مضمون‌های گوناگونی از مسایل فقهی و اخلاقی مؤمنان تا پاسخ به اشکال‌ها و خرده‌گیری‌ه...

متن کامل

مقایسه ی تطبیقی امثال کردی و فارسی

هدف پژوهش حاضر، مقایسة تطبیقی امثال، در دو زبان کردی و فارسی است. کمک به شناخت اشتراکات فرهنگی دو زبان یاد شده، از دیگر اهداف این پژوهش است و این امر به نوبة خود می‌تواند زمینة بهبود ارتباطات انسانی را در دو زبان یادشده فراهم کند؛ زیرا شناخت اشتراکات فرهنگی اقوام ازجمله امثال و حکم‏، زمینة تفهیم و تفاهم بهتر را فراهم می‌سازد و درنتیجه می‌تواند به همبستگی بیشتر و وفاق ملی کمک کند. در این راستا س...

متن کامل

منطق‌گرایی در امثال و حکم فارسی

در پژوهش حاضر با روش تحلیلی تلاش شده است تا علاوه بر بررسی میزان خردورزی ومنطق گرایی در امثال وحکم فارسی، تأثیرپذیری آنها از آموزه‌های علم منطق وبازتاب مفاهیم و اصول این علم در آنها مورد بحث قرار گیرد .یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که مثل‌سازان نکته‌سنج وخردمند نسبت به اصول منطقی بی‌توجه و ناآگاه نبوده‌اند.گرچه این آگاهی ممکن است فطری و به‌دلیل تیزبینی وهوش خدادادی آنها باشد.به‌علاوه برخی از ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
سراج منیر

جلد ۳، شماره ۶، صفحات ۱۶۷-۱۹۴

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023